หลากทันสมัย: สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในประเทศไทย, บรรณาธิการโดย ดร. วิญญู อาจรักษา
หนังสือเล่มที่ X ในโครงการ The Ten Books on Architecture by ASA
#TenBooksbyASA
หนังสือชุดองค์ความรู้ทางสถาปัตยกรรม 10 เล่ม โดยสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์
หนังสือเล่มนี้มีแนวคิดเชื่อมต่อกับการจัดงานนิทรรศการและการตีพิมพ์หนังสือ “อยากทันสมัย – สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ของไทย พ.ศ. 2510-2530” โดยสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ และ ศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ (ศสบ.) ใน พ.ศ. 2551 อย่างไรก็ตาม ชื่อ “หลากทันสมัย: สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในประเทศไทย” นี้สะท้อนถึงการให้ความสำคัญกับความหลากหลายของกรอบทางความคิดและทฤษฎีในการศึกษาไม่น้อยไปกว่าตัวงานสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ (Modern architecture) ที่เป็นกรณีศึกษา ทั้งนี้ ด้วยสมมติฐานว่า “ภาวะความเป็นสมัยใหม่” (Modernity) ที่ปรากฏขึ้นในพื้นที่และบริบทต่างๆ ของสังคมไทย ไม่ได้เป็นสิ่งปลูกถ่ายย้ายยกมาจากประเทศตะวันตก ไม่ได้มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และไม่ได้แวดล้อมด้วยเงื่อนไขหรือตอบเจตจำนงที่เหมือนกัน การทำความเข้าใจใหม่ ๆ จึงยังถูกก่อร่างขึ้นได้เสมอ
หากนิทรรศการ “อยากทันสมัย” เป็นก้าวแรกที่สร้างการตระหนักถึงความสำคัญในเชิงประวัติศาสตร์ของงานสถาปัตยกรรมในประเทศไทยที่ถูกสร้างขึ้นด้วยแนวคิดสมัยใหม่นิยม บทความต่างๆ ในหนังสือ “หลากทันสมัย” นี้ อาจถือเป็นอีกหนึ่งก้าวเดินที่ได้ฉายภาพให้เห็นถึงการทำความเข้าใจความเป็นสมัยใหม่ที่หลากหลายสัมพันธ์กับอิทธิพลภายนอกและพลวัตภายในสังคมไทยในมิติต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงการเรียนรู้จากกระบวนการคิด การออกแบบ และการทำงานของสถาปนิกบนเงื่อนไขเหล่านั้น
“หลากทันสมัย: สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ในประเทศไทย” ประกอบไปด้วยบทความดังต่อไปนี้
- ย้อนอ่านสถาปัตยกรรมตึกแถวในถนนท่าแพ: เส้นทางของความทันสมัยเมืองเชียงใหม่ โดย สันต์ สุวัจฉราภินันท์ @Sant Suwatcharapinun
- สงขลา: การเปลี่ยนแปลงสู่สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ โดย ณัฐนีภรณ์ น้อยเสงี่ยม @Nattane Noisa
- สถาปัตยกรรมคณะราษฎร โดย ชาตรี ประกิตนนทการ @Chatri Prakitnonthakarn
- สร้างกรุงเทพใหม่: การปรับปรุงถนนราชดำเนินกลาง พ.ศ. 2482-2484 โดย พินัย สิริเกียรติกุล
- อาคารรัฐสภากับสัญลักษณ์ของระบอบประชาธิปไตยไทย โดย คุ้มพงศ์ หนูบรรจง @Koompong Noobanjong
- “เลือกข้าง ทันสมัย” สถาปัตยกรรมของหม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ และประเทศไทยในยุคเปลี่ยนผ่านช่วงต้นสงครามเย็น (พ.ศ. 2493-2509) โดย ชมชน ฟูสินไพบูลย์ @Chomchon Fusinpaiboon
- โบสถ์วัดบ้านเซเวียร์: สถาปัตยกรรมวัดโรมันคาทอลิกสมัยใหม่ในประเทศไทย โดย สุภาวรรณ ปันดิ @Kate Supawan Pundi
- มัสยิดสมัยใหม่ / มุสลิมสมัยใหม่: มูลนิธิเพื่อศูนย์กลางอิสลามแห่งประเทศไทย โดย วิญญู อาจรักษา @Winyu Ardrugsa
- คุณค่าแห่งมรดกสถาปัตยกรรมสมัยใหม่: โรงเรียนและวิทยาลัยเทคนิคภายใต้โครงการเงินกู้เพื่อพัฒนาอาชีวศึกษา พ.ศ. 2508-2513 โดย แวววิเชียร อภิชาติวรพันธุ์ @Waeovichian Abhichartvorapan
- สถาปัตยกรรมคือเมือง: บทสัมภาษณ์ องอาจ สาตรพันธุ์